گل محمدی

اواخر اردیبهشت و خرداد ماه هایی است که بوی گل محمدی یا "قیزل گول" فضای آذربایجان غربی به خصوص خوی را پر می کند، این ایام اگر از کنار مغازه های خیابانهای اصلی شهر بگذرید بساط گل فروشان را که تلی از گلهای تازه چیده شده گلهای محمدی را برای فروش پهن کرده اند شاهد خواهید بود.گل محمدی آذربایجان غربی به قیزیل گول مشهور است و در ادبیات این خطه جایگاه والایی دارد، شهرستان خوی از جمله شهرهای مهم تولیدکننده گل محمدی در استان است که برداشت این محصول همه ساله از دهه اول خرداد ماه آغاز و تا پایان تیر ماه به طول می انجامد. کانون پرورش گل محمدی در چند دهه اخیر در شهرهای مختلف ایران به ویژه خوی، کاشان، ارومیه، ورامین و مشهد متمرکز شده و گل محمدی تولید شده در شهرستان خوی اصیل ترین، بهترین و معطرترین نوع گل در دنیا محسوب می شود. پرورش آن از روزگاران دور در گلستان های فیرورق، پسک، وار، سیدتاج الدین و باغات اطراف شهر خوی معمول بوده است.
هر سال در اواسط فصل بهار با شگفتن گل های سرخ محمدی در باغچه ها و گلستان ها، زیبائی و طراوت خاصی در گوشه و کنار شهر به چشم می خورد و پراکنده شدن عطر و بوی گل محمدی در همه جا احساس می شود. باغداران و خانواده های آنها و کارگران زحمتکش در سپیده دم قبل از طلوع آفتاب به گلستان های انباشته از گل می روند و با فرستادن صلوات بر محمد(ص) و خاندان پاکش، چیدن گل ها را آغاز می کنند و موقع طلوع آفتاب چیدن تمام می شود تا بلافاصله برای تولید گلاب و تهیه گل قند و مربا و خشک کردن برگ گلها اقدام شود.
تهیه گلاب به دو شکل سنتی و صنعتی انجام می گیرد که اغلب در شهرستان خوی در بین خانواده ها به شکل سنتی تهیه می شود.وسایل تهیه گلاب سنتی شامل یک عدد نی و یک عدد دیگ مسی است که در اصطلاح محلی به آن نی ـ گازان می گویند.در شهرستان خوی اهالی اغلب در تولید گلاب یا عصاره گلها از امکانات اولیه و بسیار ساده استفاده می کنند و گلاب های معطر و طبیعی تهیه می کنند.
در شهرستان خوی از گل محمدی تازه چیده شده و خشک شده آن 30 نوع مربا همراه با دوشاب، شکر، گردو و کنجد تهیه می کنند و در تهیه مربای گل محمدی خانواده های خویی از شکر، دوشاب، گردو و کنجد استفاده می کنند.گل محمدی و مربای آن خاصیت گرمایی دارد و در درمان بیماری های گوارشی و ضعف عمومی بدن از جمله در درمان اسهال، زخم معده و درمان روده و بیماری های قلبی مفید است.
گل محمدی که در سال 1374 به نام گل ملی به ثبت رسیده، در آذربایجان غربی به قزل گل مشهور است و در ادبیات این خطه هم جایگاه والایی دارد.در شهرستان خوی 25 هکتار باغ زیر کشت گل محمدی وجود دارد و از هر هکتار حدود 800 کیلوگرم گل محمدی برداشت می شود.